Sinds 1945 verschenen er tientallen boeken over de Zaanstreek en Waterland gedurende de Tweede Wereldoorlog. Opvallend is dat daarin weinig verzetsvrouwen aan bod komen. Waar dat wel gebeurt worden ze veelal beschouwd als ‘aanhangsel’ van strijdende mannen.
Dat beeld doet geen recht aan de werkelijkheid. Vele honderden Zaanse en Waterlandse vrouwen en meisjes namen enorme risico’s in hun strijd tegen de nazistische bezetter. Enkelen moesten dat zelfs met de dood bekopen, anderen hielden hun hele leven psychische of lichamelijke klachten over aan hun illegale werkzaamheden. Op verzoek van de Contactgroep Verzetsgepensioneerden 1940-1945 en het Zaans verzet heb ik in kort bestek (88 pagina’s) op een rij gezet hoe waardevol de inzet was van al die weerbare vrouwen. Het kan, ruim zeventig jaar na de bevrijding, worden beschouwd als een (laat) eerbetoon aan hen die leefden en handelden conform de uitspraak die het Oostzaanse oorlogsmonument siert: “Waar recht tot onrecht wordt, wordt verzet een plicht.”
Het boekje is niet te koop, maar vormde een cadeautje voor de leden van bovengenoemde Contactgroep. Het eerste exemplaar werd op 16 december 2015 overhandigd aan burgemeester Geke Faber van Zaanstad.
Marjan Schwegman (directeur Nederlands Instituut voor Oorlogsdocumentatie): “Het is erg opwekkend om te zien hoe onderzoek als dat van jou eindelijk een einde maakt aan de onzichtbaarheid van de rol van vrouwen in verzetsnetwerken. Indrukwekkend hoeveel je boven tafel hebt gekregen.”